Autor: Karolina Korpalska
Jesień to bardzo pracowity okres dla ogrodnika. Na ten czas przypadają zbiory warzyw i owoców. Jest to również najlepsza pora na sadzenie i rozmnażanie roślin. Z drzew sypią się liście, które trzeba zgrabić, a zbliżające się chłody sprawiają, że musimy zabezpieczyć rośliny przed mrozem.
Zbieraj plony
We wrześniu i październiku przeprowadza się zbiór większości warzyw korzeniowych, kapusty, ziół i owoców (m.in. jabłek i gruszek). Możemy wreszcie nacieszyć się plonami, które są ukoronowaniem naszej całorocznej pracy w sadzie i w warzywniku. Z części warzyw i owoców zrobimy przetwory, a pozostałe trzeba będzie przechować przez kilka miesięcy lub zamrozić.
Sadź i przesadzaj rośliny
Jesień to pora sadzenia drzew i krzewów. Przed końcem września przesadzamy iglaki, a w październiku – krzewy i drzewa liściaste. Wrzesień to odpowiedni czas na zasadzenie żywopłotu. Od połowy września do połowy października sadzimy krzewy róż z odkrytym systemem korzeniowym.
W połowie miesiąca możemy rozpocząć sadzenie roślin cebulowych (cebulic, hiacyntów, szafirków, śniedków, śnieżyc, śnieżyczek i tulipanów). Cebule wysadzane do gleby powinny być duże i zdrowe. Zagwarantuje to pojawienie się wiosną przepięknych kwiatów. Głębokość sadzenia powinna być równa 2-3-krotnej wysokości cebul (na glebie piaszczystej cebule sadzimy nieco głębiej). Miejsce sadzenia cebul warto okryć na zimę korą lub słomianymi matami.
Na początku października sadzimy rośliny dwuletnie (bratki, dzwonki ogrodowe, fiołki rogate, goździki brodate, laki, malwy, naparstnice purpurowe, niezapominajki, stokrotki), aby zdążyły się dobrze ukorzenić przed nadejściem zimy. Sadzenie z bryłą ziemi zapewni lepsze przyjęcie się roślin.
Najlepszym okresem nasadzenie drzew owocowychjest jesień (od pierwszych dni października do pierwszych przymrozków). Przed nastaniem zimy drzewka zdążą zregenerować uszkodzony system korzeniowy. Gatunki wrażliwe na mrozy (brzoskwinie i morele) sadzimy na wiosnę.
Wykopuj i chowaj na zimę
Z ogroduwykopujemy rośliny cebulowe, bulwiaste i kłączowe, które nie zimują w gruncie (begonie bulwiaste, dalie – wykopujemy, gdy przymrozki zważą część nadziemną rośliny, galtonie, ismeny, kanny, krokosmie, mieczyki – podczas wykopywania ich liście ścinamy na wysokości kilku centymetrów ponad bulwą, tygrysówki). Wykopane bulwy, cebule i kłącza należy przechowywać w przewiewnym, ciepłym miejscu, a po przeschnięciu trzymać w suchym pomieszczeniu, w temperaturze ok. 10°C.
Ochroń rośliny przed mrozem
Rośliny wrażliwe na mróz zabezpieczamy przed zimązanim ziemia zamarznie, po pierwszych przymrozkach. Byliny, które mogą przemarznąć można zabezpieczyć poprzez ściółkowanie gleby korą lub liśćmi. Rośliny okrywa się także stroiszem – gałązkami sosnowymi lub świerkowymi.
Krzewy nie w pełni odporne na mróz można osłonić agrowłókniną, która chroni przed przymrozkami, a także zapobiega wysuszaniu roślin przez wiatr; przepuszcza powietrze i prawie nie nagrzewa się na słońcu. Tradycyjne okrycia roślin to maty słomiane lub wiklinowe (polecane do osłaniania także pni drzew). Można użyć także tektury falistej.
Niektóre krzewy (hortensje, róże, powojniki, młode egzemplarze klonów palmowych i budleje) warto chronić przed mrozem przez tzw. kopczykowanie (obsypywanie nasady rośliny ziemią, liśćmi, korą lub trocinami do wysokości 20-40 cm). Nawet jeśli ostra zima przemrozi pędy, na wiosnę gałęzie odbiją. Pędy roślin pnących, które są wrażliwe na mróz, należy położyć delikatnie na ziemi i obsypać warstwą ziemi lub piasku. Należy także przykryć miejsca, gdzie zostały posadzone cebulki roślin kwitnących wiosną. Najlepsza do tego celu będzie kora lub torf (warstwa grubości 2-4 cm), gałązki świerkowe, suche liście lub słoma.
Rośliny zimujące na tarasie też trzeba odpowiednio zabezpieczyć. Najlepiej umieścić donicę w glebie i usypać wokół niej kopczyk z ziemi. Jeśli nie ma takiej możliwości, można owinąć donicę słomą lub tekturą falistą i umieścić w drewnianej skrzyni bądź w kartonowym pudle wypełnionym korą, suchymi liśćmi albo nawet gazetami czy kawałkami styropianu. Aby zapewnić roślinie izolację od zimnej posadzki, donicę należy postawić na grubych deskach lub styropianie.
Wykorzystaj liście
Jesień w ogrodzie dla wielu ogrodników bywa najbardziej znienawidzoną porą roku, kojarzącą się z ciągłym grabieniem i paleniem liści. Jest ich zwykle tak dużo, że chcemy się ich pozbyć jak najszybciej! Warto jednak wykorzystać je do produkcji kompostu.
